Osmanlı tarihiyle ilgilenen araştırıcıların ittifakla ifade ettiği üzere, kadı sicilleri bir diğer ifadeyle Osmanlı mahkeme defterleri Osmanlı araştırmaları bakımından emsalsiz bir kaynak değerine sahiptir. Ne var ki farklı kişilerin el yazılarıyla yazılmış bu sicillerin okunmasındaki güçlüklerin yanı sıra dizinleri de olmadığı için içeriklerinde aranan bilgiye kolayca ulaşılamamaktaydı.

Osmanlı döneminde İstanbul (sur içi İstanbul) ve bilâd-i selâse (Üsküdar, Galata, Eyüp) şeklinde dört bölgeye ayrılan başşehirdeki mahkemelere ait toplam defter sayısı 10.000 civarındadır. İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığı ile gerçekleştirilen İstanbul Kadı Sicilleri Projesi kapsamında 1557-1911 yılları arasında uzman bir kadro tarafından tespit edilen 60 defterin transkripsiyonu bu projeyle yayınlanmış, defterlerin aslî nüshaları da karşılaştırma imkânı vermek üzere internet ortamında araştırmacının hizmetine sunulmuştur.

Kadı sicilleri, Osmanlı Devleti’nin en önemli hukukî belgeleri olarak kabul edilir. Bu sicillerin yayımlanmasına duyulan ihtiyaç, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı ve İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) ortaklığıyla hazırlanan 40 cildin araştırmacılarda uyandırdığı heyecan ve yapılan çalışmalara sağlamış olduğu katkılarla ortaya çıkmıştır.

İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığıyla vücut bulan 60 ciltlik külliyat da araştırmacıların bu ilgisinden doğmuş, yeni yapılacak araştırmalara da katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi ile yapılan protokol gereği ilk 40 cildin içeriği de veri tabanına eklenmiştir

Projede, kadı sicillerinin transkripsiyonundan yayımlanmasına kadar her kademede ciddi bir emek sarf edilmiş, proje yöneticisi Prof. Dr. M. Âkif Aydın, editör Dr. Coşkun Yılmaz, bilim kurulu üyeleri Prof. Dr. İdris Bostan, Prof. Dr. Feridun Emecen, Prof. Dr. Mehmet İpşirli, Prof. Dr. Erhan Afyoncu, Dr. Mustafa Oğuz, Prof. Dr. Mehmet Akman, ve Prof. Dr. Bilgin Aydınʼın yanı sıra çoğunluğu tarihçilerden olmak üzere yaklaşık 40 kişilik bir ekip görev almıştır. Her defterin üzerinde, defteri okuyan ve mukabele eden, Arapça kayıtları çeviren ve asıl metinle karşılaştırıp tashihini yapan araştırmacıların adları yer almaktadır.

Arama “Tanım” ve “Hüküm” kısımlarından yapılabilmekte, tanım araması yapılıp herhangi bir sonuca ulaşılamadığında otomatik olarak hükümde arama yapılmaktadır. Arama tanımda yapıldığında bulunan sonuçlar listelenmekte, ikon tıklandığında ise hüküm ve bilgileri görüntülenmektedir. Hükme ait basılı nüshadaki biçimi ve orjinal şekillerine ikonlar yardımıyla ulaşılmaktadır. Veri tabanında hüküm numaraları esas alınmış, metinde geçen kelimelerden hazırlanan sözlükle aranan kelimelerin yüksek oranda renklendirilmesi amaçlanmış ve her bir sayfa için ayrı ayrı dosyalar oluşturularak görüntülenmek istenilen hükme hızlı erişim imkanı sağlanmıştır. Dosyalar, tüm iletişim teknolojilerinde çalışan PDF biçiminde düzenlenmiştir. >>